W ostatnim czasie branża fotowoltaiczna w Polsce została poruszona informacjami o potencjalnych zmianach w opodatkowaniu fotowoltaiki. Proponowane przez Ministerstwo Finansów zmiany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych wywołały obawy o znaczący wzrost kosztów operacyjnych dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych. Kontrowersje te wynikają z niejasności w interpretacji nowych przepisów i obaw o ich potencjalne skutki dla rozwoju sektora energii odnawialnej w Polsce.
Geneza zmian opodatkowania fotowoltaiki
Bezpośrednim impulsem do prac nad nowelizacją ustawy o podatkach i opłatach lokalnych był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. SK 14/21). Trybunał orzekł, że dotychczasowa definicja budowli zawarta w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy jest niezgodna z Konstytucją RP ze względu na jej nieprecyzyjność.
Wyrok TK zobowiązał ustawodawcę do doprecyzowania przepisów w ciągu 18 miesięcy od daty ogłoszenia wyroku. Celem zmian miało być jednoznaczne określenie przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości, co ma kluczowe znaczenie dla właścicieli różnego rodzaju obiektów, w tym farm fotowoltaicznych.
Projekt nowelizacji ustawy – kluczowe zmiany
Ministerstwo Finansów, odpowiadając na wyrok TK, przygotowało projekt nowelizacji ustawy, wprowadzający nową definicję budowli. Zgodnie z proponowanymi zmianami, budowlą miałyby być „obiekty wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową”.
Projekt wprowadza również pojęcie „całości techniczno-użytkowej”, definiując ją jako „zespół elementów, które są niezbędne do realizacji określonego celu gospodarczego, powiązanych ze sobą w taki sposób, że żaden z nich nie może zrealizować tego celu samodzielnie”.
Te zmiany, choć nie odnoszą się bezpośrednio do farm fotowoltaicznych, stwarzają potencjalne ryzyko rozszerzenia podstawy opodatkowania na wszystkie elementy instalacji PV, w tym na same panele fotowoltaiczne.
Obawy branży fotowoltaicznej
Proponowane zmiany wywołały znaczny niepokój w branży fotowoltaicznej. Główne obawy dotyczą:
a) znacznego wzrostu opodatkowania: według szacunków niektórych deweloperów, koszty podatkowe mogłyby wzrosnąć nawet 10-krotnie. Obecnie podatek od budowli dla farmy o mocy 1 MW wynosi około 5-10 tys. zł rocznie, podczas gdy po zmianach mógłby wzrosnąć do 50-60 tys. zł.
b) wpływu na rentowność inwestycji: tak drastyczny wzrost kosztów operacyjnych mógłby zagrozić opłacalności wielu projektów fotowoltaicznych, szczególnie tych, które już teraz balansują na granicy rentowności.
c) nierównego traktowania różnych źródeł OZE: branża zwraca uwagę, że projekt zdaje się nie przewidywać analogicznego rozszerzenia zakresu opodatkowania dla elektrowni wiatrowych, co mogłoby prowadzić do nierównego traktowania różnych technologii OZE.
d) potencjalnego wpływu na ceny energii: zwiększone koszty operacyjne farm fotowoltaicznych mogłyby przełożyć się na wyższe ceny energii dla odbiorców końcowych.
Obawy te są dodatkowo wzmacniane przez fakt, że proponowane zmiany są niespójne z dotychczasowym orzecznictwem sądów administracyjnych, które wielokrotnie orzekały, że jedynie części budowlane instalacji fotowoltaicznych podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Co na to Ministerstwo Finansów?
W odpowiedzi na obawy branży fotowoltaicznej, Ministerstwo Finansów wydało oficjalne oświadczenie, w którym wyjaśniło swoją pozycję:
- Resort kategorycznie zaprzeczył pracom nad wprowadzeniem nowego podatku od fotowoltaiki.
- Podkreślono, że celem nowelizacji jest dookreślenie przepisów regulujących opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budynków i budowli, przy jednoczesnym zachowaniu fiskalnego status quo.
- Ministerstwo zapewniło, że farmy i instalacje fotowoltaiczne, zarówno obecnie, jak i w świetle projektowanych rozwiązań, nie będą opodatkowane w całości, lecz jedynie od ich elementów budowlanych (konstrukcji wsporczych).
- Wyraźnie zaznaczono, że na żadnym etapie prac legislacyjnych nie rozważano opodatkowania paneli fotowoltaicznych.
- Resort zobowiązał się do jednoznacznego uregulowania kwestii opodatkowania wyłącznie części budowlanych farm PV w toku dalszych prac nad ustawą.
Fakty i mity na temat opodatkowania fotowoltaiki
| FAKTY | MITY |
| 1. Obecne zasady opodatkowania farm fotowoltaicznych obejmują tylko części budowlane instalacji, głównie konstrukcje wsporcze. 2. Ministerstwo Finansów deklaruje brak intencji zmiany tego stanu rzeczy. 3. Projekt nowelizacji ustawy wynika z konieczności dostosowania przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. | 1. Wprowadzenie nowego podatku specjalnie skierowanego na fotowoltaikę. 2. Opodatkowanie samych paneli fotowoltaicznych. 3. Dziesięciokrotny wzrost opodatkowania farm PV. |
Obawy branży wynikają głównie z niejasności interpretacyjnych nowej definicji budowli zawartej w projekcie.
Brak explicite wymienienia farm fotowoltaicznych w projekcie, w przeciwieństwie do elektrowni wiatrowych, wywołał dodatkowe wątpliwości.
Ministerstwo zapewnia o doprecyzowaniu przepisów w toku dalszych prac legislacyjnych, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.
Potencjalne skutki ekonomiczne i społeczne
EKONOMICZNE
- W przypadku faktycznego zwiększenia opodatkowania farm PV, istnieje ryzyko wzrostu cen energii dla odbiorców końcowych.
- Niepewność regulacyjna może prowadzić do spowolnienia inwestycji w sektor fotowoltaiczny, co mogłoby wpłynąć na tempo rozwoju OZE w Polsce.
- Potencjalne zmniejszenie rentowności istniejących i planowanych projektów fotowoltaicznych.
SPOŁECZNE
- Możliwe spowolnienie transformacji energetycznej kraju, co może mieć wpływ na realizację celów klimatycznych.
- Wzrost niepewności wśród inwestorów, deweloperów i konsumentów zainteresowanych fotowoltaiką.
- Potencjalne zmniejszenie atrakcyjności Polski jako miejsca inwestycji w zieloną energię.
Proces legislacyjny dotyczący nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wchodzi w kluczową fazę.
- Ministerstwo Finansów finalizuje prace nad projektem, uwzględniając uwagi zgłoszone podczas konsultacji publicznych oraz dwudniowej konferencji uzgodnieniowej.
- Planowane jest jednoznaczne uregulowanie kwestii opodatkowania części budowlanych farm fotowoltaicznych, co ma rozwiać wszelkie wątpliwości branży.
- Istnieje możliwość dalszych konsultacji i wprowadzenia zmian w projekcie, szczególnie w zakresie precyzyjnego określenia zakresu opodatkowania instalacji fotowoltaicznych.
- Branża fotowoltaiczna oraz eksperci prawni będą uważnie śledzić kolejne etapy procesu legislacyjnego, aby zapewnić, że ostateczna wersja ustawy będzie jasna i korzystna dla rozwoju sektora OZE.
Kontrowersje wokół potencjalnych zmian w opodatkowaniu fotowoltaiki w Polsce ujawniły kilka kluczowych kwestii. Niejasności interpretacyjne nowych przepisów prowadzą do znacznych obaw i niepewności w branży, nawet jeśli nie ma intencji zwiększenia obciążeń podatkowych. Dlatego istnieje pilna potrzeba precyzyjnego i jednoznacznego sformułowania przepisów podatkowych dotyczących odnawialnych źródeł energii.
I chociaż Ministerstwo Finansów deklaruje brak intencji zwiększenia opodatkowania fotowoltaiki, co jest pozytywnym sygnałem, to wymaga to jednak potwierdzenia w ostatecznym kształcie ustawy.
Bez transparentnej i efektywnej komunikacji między rządem a branżą fotowoltaiczną na wszystkich etapach procesu legislacyjnego, będziemy niestety świadkami narastającej niepewności inwestycyjnej i potencjalnego spowolnienia rozwoju sektora odnawialnych źródeł energii w Polsce.
